Historia

Najdroższe moje, Wy wiecie, że byłyście, poza ukochaniem męża i dzieci – największą miłością mojego życia. (…) Niechże pamięć o tej działalności nie zaginie – niech przejdzie do historji, niech służy następnym pokoleniom kobiecym jako materjał do rozmyślań – niechaj będzie porozumieniem serdecznem łączącem kobiety dzisiejsze, z tymi, które po nas przyjdą i przyszłość budować będą!

Źródło: Archiwum Moraczewskich, Biblioteka Narodowa

O tej przyszłości pragnę pomówić z Wami w tej chwili najdroższe moje. To, co powiem, jest wynikiem długiej mojej pracy myślowej i syntezą najgorętszych pragnień moich. Chcę je Wam oddać z głęboką wiarą, że je zechcecie rozważyć, przemyśleć i że może wiele z nich zdołacie wprowadzić w życie – wierzę, że może nie bezpośrednio po naszej epoce – ale kiedyś, w przyszłości – następne pokolenia kobiece podejmą i rozwiną w pełni nasze ideały!

Źródło: Archiwum Moraczewskich, Biblioteka Narodowa

Wiemy z wiekowego doświadczenia, że wpływ kobiet na wielkie sprawy publiczne był zawsze nikły, krótkotrwały i w bardzo wyjątkowych tylko wypadkach związanych z poszczególnemi jednostkami – bezpośredni. W każdym razie Kobiety – w całej masie, jako wielki, silny liczbowo ogół – jako połowa ludzkości – nie wypowiedziały się dotąd wcale.

Źródło: Archiwum Moraczewskich, Biblioteka Narodowa

Najdroższe moje – porzućmy zdecydowanie i raz na zawsze, to jakieś nasze, prawdziwe czy udawane dla różnych celów utylitarnych poczucie „kompleksu niższości”. Nie jesteśmy ani odrobinę mniej warte, czy mniej mądre od mężczyzn – jesteśmy tylko inne. I właśnie to, że jesteśmy inne – że mamy odmienne nastawienie psychiczne, stanowi ogromną wartość, niedocenianą nawet przez kobiety same.

Źródło: Archiwum Moraczewskich, Biblioteka Narodowa

Chcemy kochać i żyjemy miłością. Tak jest. A pomimo to, nie umiemy same ocenić znaczenia i wartości tej siły, która stanowi naszą odrębną cechę zbiorową. Nie zdajemy sobie sprawy, że miłość jest równie wielką siłą jak rozum, i że na równi z rozumem ludzkim cenioną być powinna! Że rozwinięta do wielkiej potęgi może i powinna objąć szerokie horyzonty, dalekie od ciasnego życia osobistego, że może i powinna stać się podstawą do budowy nowego, innego, lepszego życia ludzkości na ziemi, że może zmienić oblicze świata!

Źródło: Archiwum Moraczewskich, Biblioteka Narodowa

I tu dochodzę do sedna moich myśli i pragnień najgorętszych. Oto pragnę, aby kobiety dały inicjatywę, aby kobiety podjęły śmiałą myśl wiodącą w nowe świty i wprowadzały ją pokolenie za pokoleniem w życie!

Źródło: Archiwum Moraczewskich, Biblioteka Narodowa

Żegnam Was wszystkie najdroższe moje! Zazdroszczę Wam z całego serca, że pracą Waszą budować będziecie nowe życie na ziemi – którego ja już widzieć nie będę. Odchodzę od Was pełna najgłębszej wiary, że dzielne nasze Młode pokolenia kobiece wykonają olbrzymie dzieła!

Źródło: Archiwum Moraczewskich, Biblioteka Narodowa